کد مطلب:106580 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:167
[صفحه 10] از سخنان امام (ع) كه در موارد بسیاری اصحاب خود را با این كلمات مورد خطاب قرار می داد: عرجه و تعریج: توقف و ماندن در جایی و در آن محبوس شدن. عقبه كوود: گردنه ای كه بالا رفتن از آن دشوار است. ملاحظ: جمع ملحظ و آن، یا مصدر میمی یا اسم مكان است به معنای محل نظر، و منظور از آن، نگریستن به گوشه ی چشم است. دانیه: تازه به تازه. مفظعات الامور: كارهایی كه بیش از حد معمول، بزرگ و دشوار باشد. معضلات المحذور: مشكلات گناه، گناهان سنگینی كه از سختی كمر انسان را خم می كند. (خدا شما را رحمت كند، آماده سفر شوید همانا كه شما را به رفتن از دنیا می خوانند از ماندن در دنیا بكاهید و از آنچه دارید با بهترین توشه به سوی آخرت باز گردید! زیرا جلوی شما گردنه های ترسناك و هول انگیز وجود دارد كه ناچار باید بر آن وارد شوید و در آنها توقف كنید، بدانید كه مرگ در هر لحظه شما را زیر نظر دارد و گویی چنگالهایش را در جانهای شما فرو برده است مشكلات زندگی و كارهای ناروا و اعمال ناپسند شما را در دنیا به خود مشغول ساخته، پس پیوندهای خود را با دنیا بگسلید و با توشه تقوا پشتوانه ای محكم به دست آورید.) در پایان سیدرضی یادآور می شود كه مقداری از این خطبه در گذشته نقل شده است. امام (ع) در این قسمت از سخنانشان به انسانها دستور می دهند كه برای سفر به سوی خدا توشه لازم را كه تقوا و پرهیز از گناه است آماده كنید، در كلمه ی الرحیل كه به معنای كوچ كردن است دو احتمال می رود: 1- مقصود از آن سفر به وسیله ی مرگ است كه در این صورت ندادهنده حوادث و اتفاقهای روزانه است كه ناگزیر موجود را به نابودی و مرگ فرا می خواند 2- احتمال دوم، آن كه منظور از رحیل سفر به سوی خدا با ریاضتهای كامل باشد كه در این صورت ندادهنده ی آن، پیامبر خدا و قرآن و اولیای خدا خواهند بود. سپس امام (ع) دستور می دهد كه انسان باید نسبت به دنیا و ماندن در آن علاقه زیاد نشان ندهد بلكه فقط به مقدار لازم به آن توجه كند، و این معنای زهد است. آنگاه می فرماید كه با اعمال نیك و آمادگی كامل به تقوا و كارهای شایسته از دنیا به آخرت وارد شوید. فان امامكم عقبه كوودا، امام (ع) لفظ عقبه را با صفت كوود برای مرگ استعاره آورده است و مناسبت این تشبیه، برخورد سخت با مرگ داشتن و با درد و رنج روحی منزلگاههای مرگ را تا پایان آن سپری كردن، می باشد. و منظور امام (ع) از منازل ترس آور و هولناك، منزلگاههای پس از مرگ از قبیل قبر و بقیه ی حالاتی است كه با درجات مختلف برای گناهكاران در آخرت وجود دارد، و روشن است كه انسان ناگزیر می باشد كه به این منزلها وارد شود و در آنها تا زمان عبور توقف كند، به ویژه نفوسی كه دارای صفات زشت و دلبستگیهای پست مادی بوده اند، چون توقف آنها در آن منزلگاهها طولانی تر و سختیهای آنان در آن منزلها هولناكتر است. و اعلموا... فیكم، امام (ع) در این عبارت بعضی از لوازم (منیه) را كه برای مرگ استعاره شده است، یعنی نگاه دائمی و غضبناك با گوشه ی چشم را گرفته و آن را كنایه از این قرار داده است كه مرگ در كمین آنان می باشد و از آنها صرف نظر نمی كند و دانیه هم روایت شده یعنی نگاههای مرگ به آنها نزدیك است. ذكر چنگالها و فرو بردن آن، كنایه از بلاها و دردهای هلاكتزایی است كه هنگام مرگ به انسان گنهكار می رسد و وجه شبه در این جا امری است كه وقوع آن نزدیك فرض شده كه فرا رسیدن مرگ است و نسبت فرو بردن چنگالهای مرگ در روح آنان به سرعت وقوع مرگ تشبیه شده است، و باء در بمخالبها به معنای الصاق و چسبیدن است و واو در جمله ی و قد نشبت و جمله ی و قد دهمتكم حالیه است. و قد دهمتكم... المحذور، كنایه از سختیهای مرگ و سنگینی ب ار گناه است، كه در هنگامه مرگ انسان را فرا می گیرد. فقطعوا علایق الدنیا، امام (ع) در این عبارت به زهد حقیقی در دنیا و سبكباری و نیاندوختن مال دنیا و ترك آنچه از متاع دنیا زاید است فرمان می دهد. و استظهروا بزاد التقوی، یعنی در تمام گرفتاریهای سفر آخرت تقوا را بزرگترین پشتیبان خود قرار دهید. و توفیق از خداست.
صفحه 10.